कटि

See also: कट and काठ

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit कटि (kaṭi). Cognate with Marathi कटि (kaṭi) and Nepali कटि (kaṭi).

Pronunciation

  • (Delhi) IPA(key): /kə.ʈiː/, [kɐ.ʈiː]

Noun

कटि • (kaṭi) f (Urdu spelling کٹی)

  1. (anatomy, formal) the waist
    Synonym: (more common) कमर (kamar)

Declension

Declension of कटि (fem i-stem)
singular plural
direct कटि
kaṭi 		कटियाँ
kaṭiyā̃
oblique कटि
kaṭi 		कटियों
kaṭiyõ
vocative कटि
kaṭi 		कटियो
kaṭiyo

Further reading

Marathi

Etymology

Inherited from Sanskrit कटि (kaṭi), through Old Marathi 𑘎𑘘𑘲 (kaṭi). Cognate with Hindustani کٹی / कटि (kaṭi) and Nepali कटि (kaṭi).

Pronunciation

  • IPA(key): /kə.ʈi/, [kə.ʈiː]

Noun

कटि • (kaṭi) f

  1. (anatomy) waist, hips, buttocks
    Synonym: कंबर (kambar)

Declension

Declension of कटि (fem ī-stem)
direct
singular 		कटी
kaṭī
direct
plural 		कट्या
kaṭyā
singular
एकवचन 		plural
अनेकवचन
nominative
प्रथमा 		कटी
kaṭī 		कट्या
kaṭyā
oblique
सामान्यरूप 		कटी
kaṭī 		कट्यां-
kaṭyān-
acc. / dative
द्वितीया / चतुर्थी 		कटीला
kaṭīlā 		कट्यांना
kaṭyānnā
ergative कटीने, कटीनं
kaṭīne, kaṭīna 		कट्यांनी
kaṭyānnī
instrumental कटीशी
kaṭīśī 		कट्यांशी
kaṭyānśī
locative
सप्तमी 		कटीत
kaṭīt 		कट्यांत
kaṭyāt
vocative
संबोधन 		कटी
kaṭī 		कट्यांनो
kaṭyānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions.
There is no space between the stem and the postposition.
Locative Note: -त (-ta) is a postposition.
Genitive declension of कटि (fem ī-stem)
masculine object
पुल्लिंगी कर्म 		feminine object
स्त्रीलिंगी कर्म 		neuter object
नपुसकलिंगी कर्म 		oblique
सामान्यरूप
singular
एकवचन 		plural
अनेकवचन 		singular
एकवचन 		plural
अनेकवचन 		singular*
एकवचन 		plural
अनेकवचन
singular subject
एकवचनी कर्ता 		कटीचा
kaṭīċā 		कटीचे
kaṭīċe 		कटीची
kaṭīcī 		कटीच्या
kaṭīcā 		कटीचे, कटीचं
kaṭīċe, kaṭīċa 		कटीची
kaṭīcī 		कटीच्या
kaṭīcā
plural subject
अनेकवचनी कर्ता 		कट्यांचा
kaṭyānċā 		कट्यांचे
kaṭyānċe 		कट्यांची
kaṭyāñcī 		कट्यांच्या
kaṭyāncā 		कट्यांचे, कट्यांचं
kaṭyānċe, kaṭyānċa 		कट्यांची
kaṭyāñcī 		कट्यांच्या
kaṭyāñcā
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a).
Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

Derived terms

Further reading

  • Molesworth, James Thomas (1857) “कटि”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
  • दाते, यशवंत रामकृष्ण [Date, Yashwant Ramkrishna] (1932-1950) “कटि”, in महाराष्ट्र शब्दकोश (mahārāṣṭra śabdakoś) (in Marathi), पुणे [Pune]: महाराष्ट्र कोशमंडळ (mahārāṣṭra kośmaṇḍaḷ)

Nepali

Alternative forms

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit कटि (kaṭi). Cognate with Hindustani کٹی / कटि (kaṭi) and Marathi कटि (kaṭi).

Pronunciation

  • IPA(key): [kʌʈi]
  • Phonetic Devanagari: कटि

Noun

कटि • (kaṭi)

  1. (anatomy) hips, waist, loins, buttocks

Declension

Declension of कटि
Singular Plural
nominative कटि [kʌʈi] कटिहरू [kʌʈiɦʌɾu]
accusative कटिलाई [kʌʈiläi] कटिहरूलाई [kʌʈiɦʌɾuläi]
instrumental/ergative कटिले [kʌʈile] कटिहरूले [kʌʈiɦʌɾule]
dative कटिलाई [kʌʈiläi] कटिहरूलाई [kʌʈiɦʌɾuläi]
ablative कटिबाट [kʌʈibäʈʌ] कटिहरूबाट [kʌʈiɦʌɾubäʈʌ]
genitive कटिको [kʌʈiko] कटिहरूको [kʌʈiɦʌɾuko]
locative कटिमा [kʌʈimä] कटिहरूमा [kʌʈiɦʌɾumä]
Notes:
  • -को (-ko) becomes:
    • -का (-kā) when followed by a plural noun.
    • -की (-kī) when followed by a feminine noun.

Further reading

  • Turner, Ralph Lilley (1931) “कटि”, in A comparative and etymological dictionary of the Nepali language, London: K. Paul, Trench, Trubner

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

Alternative scripts
  • কটি (Assamese script)
  • ᬓᬝᬶ (Balinese script)
  • কটি (Bengali script)
  • 𑰎𑰘𑰰 (Bhaiksuki script)
  • 𑀓𑀝𑀺 (Brahmi script)
  • ကဋိ (Burmese script)
  • કટિ (Gujarati script)
  • ਕਟਿ (Gurmukhi script)
  • 𑌕𑌟𑌿 (Grantha script)
  • ꦏꦛꦶ (Javanese script)
  • 𑂍𑂗𑂱 (Kaithi script)
  • ಕಟಿ (Kannada script)
  • កដិ (Khmer script)
  • ກຏິ (Lao script)
  • കടി (Malayalam script)
  • ᡬᠠᢞᡳ (Manchu script)
  • 𑘎𑘘𑘱 (Modi script)
  • ᢉᠠᢌᠢ (Mongolian script)
  • 𑦮𑦸𑧒 (Nandinagari script)
  • 𑐎𑐚𑐶 (Newa script)
  • କଟି (Odia script)
  • ꢒꢜꢶ (Saurashtra script)
  • 𑆑𑆛𑆴 (Sharada script)
  • 𑖎𑖘𑖰 (Siddham script)
  • කටි (Sinhalese script)
  • 𑩜𑩦𑩑 (Soyombo script)
  • 𑚊𑚔𑚮 (Takri script)
  • கடி (Tamil script)
  • కటి (Telugu script)
  • กฏิ (Thai script)
  • ཀ་ཊི (Tibetan script)
  • 𑒏𑒙𑒱 (Tirhuta script)
  • 𑨋𑨔𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology

Borrowed from Dravidian; compare Tamil கடம் (kaṭam, “mountain side, elephant's temple”), Kannada ಕಡೆ (kaḍe, “side, end”), Telugu కడ (kaḍa).[1]

Pronunciation

Noun

कटि • (kaṭi) stem, f

  1. (anatomy) the waist
    Synonyms: see Thesaurus:कटि
  2. the hips, buttocks
  3. an elephant's cheek
  4. the entrance of a temple

Declension

Feminine i-stem declension of कटि
singular dual plural
nominative कटिः (kaṭiḥ) कटी (kaṭī) कटयः (kaṭayaḥ)
accusative कटिम् (kaṭim) कटी (kaṭī) कटीः (kaṭīḥ)
instrumental कट्या (kaṭyā)
कटी¹ (kaṭī¹) 		कटिभ्याम् (kaṭibhyām) कटिभिः (kaṭibhiḥ)
dative कटये (kaṭaye)
कट्यै² (kaṭyai²)
कटी¹ (kaṭī¹) 		कटिभ्याम् (kaṭibhyām) कटिभ्यः (kaṭibhyaḥ)
ablative कटेः (kaṭeḥ)
कट्याः² (kaṭyāḥ²)
कट्यै³ (kaṭyai³) 		कटिभ्याम् (kaṭibhyām) कटिभ्यः (kaṭibhyaḥ)
genitive कटेः (kaṭeḥ)
कट्याः² (kaṭyāḥ²)
कट्यै³ (kaṭyai³) 		कट्योः (kaṭyoḥ) कटीनाम् (kaṭīnām)
locative कटौ (kaṭau)
कट्याम्² (kaṭyām²)
कटा¹ (kaṭā¹) 		कट्योः (kaṭyoḥ) कटिषु (kaṭiṣu)
vocative कटे (kaṭe) कटी (kaṭī) कटयः (kaṭayaḥ)
  • ¹Vedic
  • ²Later Sanskrit
  • ³Brāhmaṇas

Borrowed terms

  • → Assamese: কটি (koti)
  • Hindustani:
    → Hindi: कटि (kaṭi)
    → Urdu: کٹی (kaṭi)
  • → Nepali: कटि (kaṭi)
  • → Old Marathi: 𑘎𑘘𑘲 (kaṭi)

References

  1. ^ Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kaṭi”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press

Further reading

This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.