cytwar

Borrowed from Middle High German zitwar , from Old High German zituwar / zitawar / zitewar, from Medieval Latin zedoārium. First attested in 1440.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡sʲitfaːr/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡sʲitfɒr/

cytwar m animacy unattested

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) zedoary (Curcuma zedoaria or the spice of this plant or the rhizome of turmeric, a plant formerly known as citronella, used in medicine, or medicine prepared from it)
   • 1440, rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza z rękopisu znajdującego się w zbiorach Biblioteki Klasztornej oo. Paulinów na Jasnej Górze pod sygn. II 25 z r. 1444, page 273v:

     Zeduara uel id est zeduar wersus zeduar ante datum morbum fugiat inveteratum postquam datum mollit ventrem fastidia tollit vlg. czytwar

     [Zeduara uel id est zeduar wersus zeduar ante datum morbum fugiat inveteratum postquam datum mollit ventrem fastidia tollit vlg. cytwar]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 200v:

     Zeduara Zeduar idem vlg. czytwar Wersus zedvara ante datum morbum fugat inveteratum postquam datum mollet ventrem fastidia tollit inde zeduarium idem

     [Zeduara Zeduar idem vlg. cytwar Wersus zedvara ante datum morbum fugat inveteratum postquam datum mollet ventrem fastidia tollit inde zeduarium idem]

   • 1448, Wokabularz jagielloński, Biblioteki Jagiellońskiej, sygn. BJ Rkp. 2454, page 349v:

     Zedvar uel zeduara *czitber

     [Zedvar uel zeduara *Cytwar]

   • 1900 [1460], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[1], number 3419:

     C[w]ythwar canotum

     [Cytwar canotum]

   • 1900 [1464], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[2], number 4778:

     Czythvar ceduara

     [Cytwar ceduara]

   • 1900 [c. 1465], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[3], number 4203:

     Czytwar cariotum

     [Cytwar cariotum]

   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[4], number 865:

     Czythwar cedoaria, zedoar

     [Cytwar cedoaria, zedoar]

   • 1900 [1475], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[5], number 3154:

     Cythuar cythuar

     [Cytwar cythuar]

   • 1900 [1481], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[6], number 5006:

     Citwar zedwarium

     [Cytwar zedwarium]

   • 1900 [1493], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[7], number 2390:

     Citwar zeduaria

     [Cytwar zeduaria]

   • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[8], [9], [10]}, volume LIII, Krakow, page 70:

     Czythfar zudarium

     [Cytwar zudarium]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 22v:

     Canotum czythvar

     [Canotum cytwar]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 132v:

     Succarium czythvar

     [Succarium cytwar]

   • 1900 [c. 1500], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[11], number 5416:

     Czythwar canotum

     [Cytwar canotum]

• Polish: cytwar, cyntwar (Lublin)
  • → Russian: цитва́рь (citvárʹ), цытва́рь (cytvárʹ), цетва́рь (cetvárʹ)
  • → Ukrainian: цитва́рь (cytvárʹ), цетва́рь (cetvárʹ)

• Boryś, Wiesław (2005) “cytwar”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “cytwar”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “cytwar”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “cytwar”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1955), “cytwar”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 341
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “cytwar”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “cytwar”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• cyntwar (Lublin)

Inherited from Old Polish cytwar.

• IPA^(key): /ˈt͡sɘ.tfar/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘtfar
• Syllabification: cy‧twar

cytwar m inan

1. zedoary (Curcuma zedoaria)
2. santonica, wormseed (Seriphidium cinum, syn. Artemisia cina)

   Synonym: rupnik

• → Russian: цитва́рь (citvárʹ), цытва́рь (cytvárʹ), цетва́рь (cetvárʹ)
• → Ukrainian: цитва́рь (cytvárʹ), цетва́рь (cetvárʹ)

• cytwar in Polish dictionaries at PWN